Αποκριά στην Αθήνα, Νικόλαος Γύζης π. 1892
Β΄μέρος – Το κείμενο
Εισαγωγικές επισημάνσεις και ένταξη του έργου στην εποχή του
Χώρος της ιστορίας είναι η Αθήνα και χρόνος η Οθωνική περίοδος, κατά την οποία κυριάρχησε ο νεποτισμός, η πολιτική διαφθορά, η εθνική διχόνοια, οι συνωμοσίες, η ξενομανία, η προγονοφοβία, η προγονολατρία και οι διωγμοί εθνικών ηρώων ( Κολοκοτρώνης). Ο Παλαιολόγος ασκεί κριτική της πολιτικοκοινωνικής κατάστασης με έκδηλη σατιρική διάθεση.
1842: ένας χρόνος, προτού εξυφανθεί συνωμοσία κατά του απόλυτου μονάρχη, ο οποίος συγκέντρωνε όλες τις εξουσίες στο πρόσωπό του, (του ελέω θεού βασιλέως, του πρωθυπουργού, του υπουργού ενόπλων δυνάμεων, του νομοθέτη κ.ά.) και λαός, πολιτικοί και αγωνιστές του ’21 τον εξαναγκάσουν να υπογράψει διάταγμα σύγκλησης εθνοσυνελεύσεως (σύνταγμα).
Γραμματειακό είδος: Μυθιστόρημα, που εδράζεται σε ιστορικό έδαφος.
Αφηγηματική τεχνική:
Ο συγγραφέας περιγράφει γεγονότα, που έζησε, στα οποία συμμετέχει συναισθηματικά, άρα είναι δραματοποιημένος /ομοδιηγητικός αφηγητής και τα αποδίδει σε κανονική χρονολογική σειρά. Στο κείμενο, αν και είναι κυρίως διαλογικό, ο αφηγητής πριμοδοτεί τη Σεβαστή: έχει μονοπωλήσει τη συζήτηση και αναλύεται σε μια μακρά, αφόρητη απεραντολογία, η οποία θυμίζει εσωτερικό μονόλογο, γιατί δεν φαίνεται να έχει καμία επαφή με το συνομιλητή της. Ο συγγραφέας κατανέμει έτσι το λόγο, για να αναδείξει την κενότητα του χαρακτήρα της ηρωίδας του και να αντιστίξει την αλαζονεία της με τον μετρημένο χαρακτήρα του Φιλάρετου. Πάντως πέρα από τη λειτουργικότητά του θα ήταν σίγουρα λόγος ανιαρός, αν δεν ήταν τόσο δροσερός, ζωντανός και διαποτισμένος με χιούμορ.
Η άφιξη του Όθωνα στην Αθήνα, Peter V. Hess, 1839
Ενδεικτική προσέγγιση – Ανάλυση του κειμένου
Το θέμα του αποσπάσματος
Η νεοφώτιστη περί της κοσμικής ζωής, Σεβαστή, υποδέχεται στην Αθήνα, τον εξάδελφό της Φιλάρετο, ο οποίος έρχεται στην πρωτεύουσα από την επαρχία, για να σπουδάσει.
Ο τίτλος
Ο Ζωγράφος είναι τίτλος συμβολικός. Τον ίδιο ρόλο έχει αναλάβει και ο συγγραφέας, που αποπειράται να ζωγραφίσει πιστά τα ήθη της νεόφυτης αστικής τάξης της εποχής του, η οποία ασθμαίνοντας προσπαθεί να εξομοιωθεί με τους προηγμένους Ευρωπαίους και να αποτινάξει από πάνω της το χωριάτικο, απολίτιστο, ταπεινό παρελθόν της. Και πραγματικά με το λογοτεχνικό του χρωστήρα δημιουργεί μια τοιχογραφία της ανώτερης ελληνικής τάξης με ανεξίτηλα χρώματα. Η επιλογή των ονομάτων των ηρώων είναι ένα σαφέστατο σχόλιο: Ο Φιλάρετος επιδιώκει την αρετή και η ανάρμοστη συμπεριφορά της Σεβαστής κάνει το όνομά της να ακούγεται κωμικό.
Δομή
Το κείμενο δομείται στις εξής ενότητες:
1. Η Σεβαστή…γαίαν έχεις ελαφράν→ Η υποδοχή της Σεβαστής και οι εκμυστηρεύσεις για το γάμο της
2. Ειπέ με πότε…ο αδελφός μου→ Η απελευθέρωση των ηθών μετά την επανάσταση
3. Ωραίον πράγμα…Βασίλισσας → οι πόθοι για τίτλους ευγενείας και οι σχέσεις με το παλάτι
4. Δεν είναι…διέκοπτεν → Το παραλήρημα της Σεβαστής περί ελληνικής μυθολογίας
Η άφιξη του Όθωνα στην Αθήνα, Peter V. Hess, 1839
Πρώτη ενότητα
Η ιστορία ξεδιπλώνεται με την περιγραφή της Σεβαστής να τρέχει πασιχαρής προς τον αφηγητή/ Φιλάρετο συνοδευόμενη από τα σκυλιά της. Την χαρακτηρίζει η υπερβολή, στην ενδυμασία, που κρίνεται κακόγουστη, κομψευόμενη, νεάζουσα και αταίριαστη με την ηλικία της, στις διαχυτικότατες εκδηλώσεις χαράς και συμπάθειας, και στις αδιάκριτες λεπτομέρειες για την προσωπική της ζωή. Είναι εμφανής από την αρχή η έλλειψη λεπτότητας, ευπρέπειας και αληθινού πνεύματος της ελληνικής φιλοξενίας, αφού δεν περιποιείται τον φιλοξενούμενό της, τον βομβαρδίζει με ανούσιες πληροφορίες, χωρίς καν να περιμένει την απόκρισή του στις αλυσιδωτές προσωπικές της εξομολογήσεις. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πρώτη εικόνα της ελληνίδας χήρας της υψηλής κοινωνίας μοιάζει σαν να έχει ξεπηδήσει από ευρωπαϊκό μπουλβάρ. Ο Φιλάρετος εμφανίζεται σοκαρισμένος, να υφίσταται το φιλί του καλωσορίσματος μάλλον με απέχθεια.
Σε σύντομο χρόνο μάς συστήνει την ηρωίδα του ο συγγραφέας: Είναι μια σαραντάχρονη χήρα ορφανή από πατέρα, η οποία παντρεύτηκε έναν πλούσιο υπερήλικα από τις Κυδωνιές, τον οποίο …αγάπησε κατά το καθήκον της ένα μήνα, όσο διήρκεσε ο γάμος. Συναίνεσε στο γάμο λόγω της φιλαργυρίας του πατριού της και όχι της δικής της και με γυναικεία φιλαρέσκεια αποκαλύπτει τις συνεχείς απόπειρες αυτοκτονίας του επίδοξου γαμπρού.
Δεύτερη ενότητα
Στη δεύτερη ενότητα απευθύνει απνευστί τρεις αλλεπάλληλες ερωτήσεις στον επισκέπτη, τυπικές μάλλον, χωρίς να περιμένει αληθινή απόκριση. Ένα νέο στοιχείο προστίθεται, ο πατριός της είναι Σύμβουλος Επικρατείας και δεν καταδέχεται ένας στενός συγγενής της να ασχολείται με γεωργικές εργασίες. Προτρέπει μάλιστα τον εξάδελφό της να αναλάβει ένα υπουργείο, σαν να πρόκειται για την αγορά ενός σμόκιν. Για να παρουσιάσει ελκυστικό τον τρόπο ζωής της και ζηλευτή την κοινωνική της θέση, περιγράφει με ζωηρό ενθουσιασμό τις διασκεδάσεις στα ανάκτορα.
Στην προσπάθειά της να κάμψει τους δισταγμούς του Φιλάρετου να τη φιλήσει σχολιάζει ικανοποιημένη την απελευθέρωση των ηθών. Το πιο αξιοσημείωτο σημείο της ενότητας είναι το εξοργιστικό σχόλιο για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων. Χωρίς καμία αιδώ η αρχόντισσα των Αθηνών σνομπάρει μια από τις πιο ένδοξες και αιματοβαμμένες σελίδες της ιστορίας μας, την επανάσταση του ΄21, την οποία «ευγνωμονεί», γιατί την απάλλαξε από την ανία. Το δηκτικό χιούμορ του Παλαιολόγου εδώ γίνεται πικρή και αμείλικτη πολιτική σάτιρα, μια μίνι κοινωνιολογική ανάλυση.
Τρίτη ενότητα
Στην τρίτη ενότητα κωμικοτραγική είναι η εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τον ..άγνωστο εφευρέτη της ελευθερίας, η οποία βέβαια δεν νοείται στην πνευματική και την πολιτική της διάσταση, γιατί ο ανερμάτιστος χαρακτήρας της δεν της επιτρέπει τέτοια σύλληψη. Η Σεβαστή ευαρεστείται με τον ευρωπαϊκό αέρα, που πνέει στις σχέσεις με το άλλο φύλο. Με την αναφώνηση δε «Ζήτω η ελευθερία» συκοφαντείται στα χείλη της και το ύψιστο αγαθό της ζωής και ένα έθνος ολόκληρο.
Στη συνέχεια, ορέγεται τίτλους ευγενείας, απονεμημένους επιλεκτικά και με τους άναρχους συνειρμούς της μεταπηδά στη σχέση του πατέρα της με τον Μεγαλειότατο. Σ΄ αυτό το χωρίο είναι αξιοσημείωτα η δωρεά αξιωμάτων, τίτλων και παρασήμων ακόμη και η πληρωμή ενοικίου από το βασιλιά στους ευνοούμενούς του και οι πολιτικοί- μαριονέτες του εγκάθετου Μονάρχη. Ο βασιλιάς ηθογραφείται καλός, δίκαιος, προσιτός και απλός όχι όμως ως κυβερνήτης αλλά ως εξαιρετικός οικοδεσπότης.
Τέταρτη ενότητα
Εδώ αποδίδεται παραστατικά η ξενομανία της ηρωίδας με την απλοϊκή εξύμνηση των ξένων γλωσσών και το γεγονός ότι διαθέτει το βασικό αξεσουάρ μιας καθωσπρέπει κυρίας, τα σκυλιά της, τα οποία έχει βαφτίσει με ξενικά ονόματα. Στη συνέχεια το πιο ξεκαρδιστικό απόσπασμα του κειμένου: Η νεοφώτιστη εξαδέλφη παραληρεί συνδυάζοντας τα ασυνδύαστα, ανακατεύοντας ιστορικά και μυθικά πρόσωπα, ψυχαναλύοντας τους ολύμπιους θεούς, ξαναβαφτίζοντας ηγέτες, μετακινώντας χώρες από τον παγκόσμιο χάρτη και εξαφανίζοντας άλλες, παντρεύοντας πρόσωπα με ασύλληπτες ιδιότητες, για να βγει επιτέλους από το αλλόκοτο ασανσέρ της Ιστορίας της, χάρις στο σκυλάκι της.
Γλώσσα
Ο ίδιος ο Παλαιολόγος έγραψε: «προτιμώ το εύληπτον και γλαφυρόν ύφος από το πεφυσημένον και δυσκατάληπτον, καθώς και τας απλάς και κομψάς από τας υψηλάς και νεφώδεις ιδέας» και πράγματι συνέγραψε σε γλώσσα διαυγή, στρωτή και ομοιόμορφη, με ζωηρές πινελιές χιούμορ. Όμως στο κείμενο η γλωσσική έκφραση της Σεβαστής είναι το βασικό εργαλείο ηθογράφησής της, έτσι ο δήθεν καθαρευουσιάνικος λόγος της σκόπιμα είναι ένας ποταμός σολοικισμών και βαρβαρισμών, μια αλχημεία από λαϊκές άκομψες και αρχαΐζουσες ευπρεπείς λέξεις, πασπαλισμένες με ολίγα γαλλικά, φραστικές υπερβολές, λεκτικούς ακροβατισμούς, άνοστες ρητορείες και ακατάσχετη φλυαρία, γιατί έχει την επιθυμία αλλά όχι και την παιδεία να εντυπωσιάσει. Η γλώσσα στο στόμα της Σεβαστής δεινοπαθεί και το αποτέλεσμα είναι σπαρταριστό.
[Ο Παλαιολόγος, κατηγορήθηκε από τους αρχαιολάτρες της εποχής του ότι η καθαρεύουσα του “Ζωγράφου” είναι “γλώσσα κοινή” και αγοραία. “Είναι, νομίζω, η καθομιλουμένη σήμερον” αντέτεινε. Και συμπλήρωσε ότι χρησιμοποιεί αυτή τη γλώσσα, γιατί είναι γλώσσα φυσική. «ό,τι δεν είναι σύμφωνον με την φύσιν, δεν μπορεί να είναι ωραίον». ]
Ύφος
Δηκτικό, σατιρικό, σαρκαστικό, ειρωνικό με διάθεση διακωμώδησης. Παραστατικός, ζωντανός και επιτηδευμένος ο λόγος της Σεβαστής.
Ήθος
Κατορθώνει να συνθέσει έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα με ενότητα ήθους. Επηρμένη, φαντασμένη, αλαζονική, υπερβολική, φιλάρεσκη, αγενής, ανερμάτιστη, ρηχή, ματαιόδοξη, αδαής, αφελής, ξενολάτρης, φλύαρη, επιπόλαια. Τελικά αφοπλιστική και συμπαθής.
Αποτίμηση του αποσπάσματος
Ο συγγραφέας δεν γράφει προς τέρψιν του αναγνωστικού κοινού αλλά έχει καθαρά σκωπτικές, δηλαδή διδακτικές προθέσεις. Με διορατικότητα και οξυμμένη κοινωνική αντίληψη εντόπισε τη χαλάρωση των ελληνικών ηθών, το νεοπλουτισμό και τον πιθηκισμό των Νεοελλήνων απέναντι στους ξένους, προκειμένου να ταιριάξουν στα στάνταρ της βαυαρικής κοινωνίας. Προσπάθησε να διακωμωδήσει τη νέα θλιβερή κατάσταση, να την απογυμνώσει από το μανδύα του προοδευτισμού και του εκσυγχρονισμού, να προκαλέσει προβληματισμό και επαναθεώρηση των αξιών. Η ηρωίδα του στο απόσπασμα, μια καρικατούρα κοσμικής κυρίας αποκαθηλώνεται, γελοιοποιείται, αλλά ο συγγραφέας προσεγγίζει το χαρακτήρα αυτό με συμπάθεια. Ασκώντας αμείλικτη κοινωνική κριτική εκθέτει χωρίς ωραιοποιήσεις την πολιτική φαυλότητα και το νεοπλουτισμό της πρωτεύουσας του νεοσύστατου κράτους. Είναι μια καυστική σάτιρα της ελληνικής ξενομανίας. Από τη μια η αναλλοίωτη φύση των κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων, από την άλλη η ελληνική ιδιοσυγκρασία, με τα παγιωμένα της ελαττώματα και το έλλειμμα ιστορικής συνείδησης δρουν έτσι, ώστε οι παρατηρήσεις του Παλαιολόγου να είναι φρέσκες και επίκαιρες.Ο Βουτιερίδης, χαρακτήρισε τον Ζωγράφο έργο “πολύ ανώτερο από τις άτεχνες προσπάθειες των πρώτων μυθιστοριογράφων” μας, παραγνωρισμένο και άδικα λησμονημένο
Γ΄ μέρος
Παράλληλο κείμενο ( ενδεικτικοί άξονες προσέγγισης )
1. Ψυχολογία Συριανού συζύγου. Εμμ. Ροΐδη.
2. Μαντάμ Σουσού. Δημ. Ψαθά.
Δ΄ μέρος – Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου
1. Περιγράψτε την εικόνα των ηθών και των αντιλήψεων που χαρακτηρίζουν τους κοσμικούς Αθηναίους της εποχής, σύμφωνα με τον Παλαιολόγο.
Η κοινωνική διαστρωμάτωση έχει εγγραφεί στη συνείδησή τους ως εξής: στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται ο βασιλιάς και τα μέλη της βασιλικής αυλής, οι ευνοούμενοί του και τα φερέφωνά του, οι πολιτικοί. Στις υψηλότερες θέσεις της ιεραρχίας βρίσκονται όσοι έχουν ευγενική καταγωγή. Ακολουθούν οι στρατιωτικοί και οι πλοίαρχοι, δηλαδή οι αγωνιστές του ’21 που ανέστησαν την Ελλάδα και οι έμποροι. Τελευταίοι είναι οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι, όσοι καταπιάνονται με υποτιμητικές χειρωνακτικές εργασίες.
Στην πολιτική είναι φυσικό να κατέρχεται όποιος ανήκει στην αυλή του βασιλιά, ο οποίος αναλαμβάνει τα έξοδα συντήρησής του ενώ οι λαϊκοί και οι αγράμματοι ανεξάρτητα από τη συνεισφορά τους στην απελευθέρωση, τον πατριωτισμό ή την αξιοσύνη τους είναι πολίτες γ΄ κατηγορίας και η ανάμειξή τους στα πολιτικά θεωρείται αυθάδεια.
Η διασκέδαση των «εξευγενισμένων» Ελλήνων περιλαμβάνει δεξιώσεις στα αρχοντικά τους, με μέγιστο κοσμικό γεγονός αυτές που διοργανώνονται στα ανάκτορα από το βασιλικό ζεύγος. Εκεί προσφέρεται ελαφρό, διασκεδαστικό και εύπεπτο θέατρο με έμφαση στο θέαμα, συναυλίες με ευρωπαϊκή μουσική και επιδίδονται με πάθος και ανταγωνιστικό πνεύμα σε ευρωπαϊκούς χορούς, όπως φαίνεται από το τιμητικό σχόλιο για τη δημοκρατικότητα, η οποία διακρίνει το Βασιλιά στην επιλογή της ντάμας του και από το θεσμό του Ευταξία, του ρυθμιστή της χορευτικής τάξης. Ασφαλώς οι ελληνικοί χοροί και η ελληνική μουσική είναι εξοβελιστέα.
Όσον αφορά στις κοινωνικές επαφές και τις διαπροσωπικές σχέσεις είναι απαλλαγμένες από ξεπερασμένους περιορισμούς. Τα ζευγάρια συνευρίσκονται ελεύθερα και οι γυναίκες επιτρέπεται να φλερτάρουν.
Γενικά ο συγγραφέας καυτηριάζει την πολιτική διαφθορά, την ξενολατρία, τον ψευτοπροοδευτισμό, την αλλοτρίωση και τη χαλάρωση των ηθών.
2. Ποιος είναι ο ρόλος του παλατιού και των πολιτικών αξιωμάτων στην κοινωνία της εποχής, σύμφωνα με τη Σεβαστή.
Η ενασχόληση με την πολιτική δεν είναι μια ταπεινή εργασία, όπως αυτή του γεωργού, που με τέτοια απαξίωση και περιφρόνηση προφέρει η Σεβαστή. Δίνει κύρος και ακτινοβολία στα πρόσωπα. αίγλη
Ο πολιτικός θώκος δεν απαιτεί προηγούμενη αγωνιστική δράση, κοινωνικό όραμα, ήθος και ειδικές ικανότητες, αλλά σύμφωνα με την παγιωμένη ισχύ του νεποτισμού, αρκεί να έχει κάποιος τις κατάλληλες διασυνδέσεις, έναν συγγενή υψηλά ιστάμενο, έναν φίλο δικτυωμένο στο σύστημα, για να του προσφερθεί ως δώρο. Το πολιτικό αξίωμα είναι ένα είδος προίκας. Εξασφαλίζει εισιτήριο διαρκείας στους κοσμικούς κύκλους, πρόσβαση στο παλάτι, συγχρωτισμό με πρόσωπα υψηλότερης ή έστω της ίδιας κοινωνικής τάξης και συμμετοχή σε ανέφελες, λαμπρές διασκεδάσεις. Από την άλλη μεριά η αξία ενός πολιτικού δεν κρίνεται από το ευεργετικό κοινωνικό του έργο, αλλά από την εκτίμηση που τρέφει γι’ αυτόν ο βασιλιάς, δηλαδή από το πόσο πειθήνιο όργανό του είναι. Η δε γνώμη του βασιλιά βολιδοσκοπείται από τη συχνότητα των επαφών του με τους εντολοδόχους του και από τον αριθμό των συλλαβών που θα τους απευθύνει.
Από την άλλη μεριά, ο Βασιλιάς αν και ονομάζεται με δέος από τη Σεβαστή, δεν περιγράφεται με το μεγαλείο ενός φωτισμένου, επιβλητικού ανώτατου άρχοντα αλλά παρουσιάζεται μάλλον σαν ένας μαιτρ της διοργάνωσης κοσμικών εκδηλώσεων και μεγαλειωδών θεαμάτων. Έχει αβρούς τρόπους και χαιρετά χαριτωμένα. Συνοδεύει τις περισσότερες κυρίες στο χορό, για να μην τις κακοκαρδίσει. Μοιράζει τιμές, αμοιβές, αξιώματα και μετάλλια σε υπηκόους, επειδή τον βοήθησαν να ανέβει στην άμαξά του και εξαγοράζει την πολιτική τους τιμή με ένα έξτρα δωράκι. Αυτά βέβαια για τη Σεβαστή δεν είναι δωροδοκία, ούτε ευτελισμός προσώπων και θεσμών αλλά αποδείξεις της γενναιοδωρίας του Βασιλιά και της καλοτυχίας της ίδιας.
3. Πώς αντιμετωπίζει η Σεβαστή τον ξάδερφό της στο απόσπασμα;
Τον υποδέχεται με μεγάλη λαχτάρα και χαρά. Είναι διαχυτική στις εκδηλώσεις της και τον προτρέπει να της ανταποδώσει το φιλί. Εύχεται να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα, για να περάσουν πολύ καιρό μαζί. Από την επιμελημένη και νεάζουσα εμφάνισή της μπορούμε να υποθέσουμε ότι θέλει να τον γοητεύσει και να τον εντυπωσιάσει. Αποκαλύπτει με ελευθεριότητα, με πρωτοφανή ίσως και σκανδαλώδη για την εποχή άνεση προσωπικά της ζητήματα. Η δε αναφορά στην Αφροδίτη και στον Πάρι ενέχει παράδοξους για τη σχέση τους ερωτικούς υπαινιγμούς. Και βέβαια είναι διάδηλη σ’ όλο το κείμενο η απελπιστική προσπάθειά της να τον θαμπώσει με τη μόρφωση και τον τρόπο ζωής της. Για όλα τα παραπάνω μπορούμε να πούμε ότι η Σεβαστή εύχεται να έχει απέναντί της έναν αυριανό θαυμαστή.
4. Δοκιμάστε να εντοπίσετε και να διορθώσετε τα γραμματικά λάθη και τους σολοικισμούς, που απαντούν στην αφήγηση.
Το κείμενο βρίθει βαρβαρισμών και σολοικισμών. Ενδεικτικά σημειώνουμε τα ακόλουθα φαινόμενα και τα διορθώνουμε προσαρμοσμένα στον τύπο του κειμένου:
- Φιλαργυρίαν του ανήρ= Φιλαργυρίαν του ανδρός
- Εσυμβιβάζοντο= συνεβιβάζοντο
- Αι θερμοκρασίαι μας = η θερμοκρασία μας
- Εξεσκούριασεν= ξεσκούριασε
- Αρραβωνιαστική= αρραβωνιαστικιά ή μνηστή
- Αι γυναίκες εν γένει= οι γυναίκες από την άλλην πλευράν
- Να είναι τινάς πριγκιπέσσα= Να είναι τις πριγκιπέσσα
- Πρίγκιπες Ελληνικοί= Πρίγκιπες Έλληνες
- Μεταϋπανδρεύομαι= επαναπανδρεύομαι
- Φρικτήν υπόληψιν= μεγάλη υπόληψιν
- Η μήτηρ της μήτηρ μου= Η μήτηρ της μητρός μου
- Πολύς πατήρ, μεγαλειότατον στόμα= —
- Της βασίλισσας= της βασιλίσσης
- Ηξεύρουν τέχνας= τεχνάσματα/ κόλπα
- να ήμην εις τον τόπον της= να ήμην εις τη θέση της
- την σαρξ να τιμωρήσει τινάς= την σάρκα να τιμωρήσει τις
- την τύχη του Πάρις= την τύχη του Πάριδος
- υιόν του Δία= υιόν του Διός
- Εν ενός λόγου= δια ενός λόγου
- Διέβη την Ερυθράν θάλασσα= διέσχισε την Ερυθράν θάλασσα
Ε΄ μέρος
Διαγραμματική απεικόνιση της ενότητας (μνημονική απεικόνιση – σχέδιο μαθήματος)
Στόχοι:
· Η γνωριμία με ένα αντιπροσωπευτικό κείμενο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, που ζωντανεύει με απολαυστικό τρόπο ένα θλιβερό φαινόμενο της μετεπαναστατικής εποχής, την ελαφρότητα και τη διαφθορά, η οποία διαδέχτηκε τον ιερό αγώνα του έθνους.
· Ο εντοπισμός τάσεων, οραμάτων και τρόπων συμπεριφοράς κοινών ή αντίστοιχων με τη σύγχρονη εποχή.
Κύριοι θεματικοί άξονες του κειμένου:
· Η κενότητα και η ματαιοδοξία της κοσμικής εκπροσώπου της Υψηλής κοινωνίας.
· Η περιφρόνηση της ελληνικότητας και η δουλική μίμηση ξένων προτύπων ζωής
· Ο παραγκωνισμός των λαοπρόβλητων αγωνιστών της επανάστασης από τα κέντρα εξουσίας
· Η αλλοτρίωση και η πολιτική διαφθορά των εκλεκτών της βασιλικής αυλής
· Η απαιδευσία και η ρηχότητα
· Η γλώσσα ως ακτινογραφία της προσωπικότητας
Βασικά στοιχεία μορφής και περιεχομένου:
· Η κακοποίηση της γλώσσας
· Ο απέραντος μονόλογος της ηρωίδας
· Η δραματικότητα του κειμένου
· Τα άφθονα κωμικά στοιχεία
Συμπληρωματικές ερωτήσεις
1. «Η επανάστασις, εάν δεν μας έκανε άλλο καλόν, μας εξεσκούριασε ολίγον »: Να ηθογραφήσετε τη Σεβαστή με βάση το παραπάνω σχόλιό της.
2. Να σχολιάσετε ποιο από τα θέματα που θίγει το απόσπασμα θεωρείτε πιο σημαντικό αιτιολογώντας την άποψή σας.
3. Χαρακτηρίστε το ύφος του αποσπάσματος με βάση 3 κειμενικούς δείκτες.
4. Αφού εντοπίσετε όλες τις έμμεσες και άμεσες αναφορές της Σεβαστής στην πολιτική ζωή του νεοσύστατου κράτους, να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας.
Συγκρίνετε τα πορίσματά σας με πληροφορίες από το βιβλίο της Ιστορίας σας.
5. Ο Βουτιερίδης, χαρακτήρισε τον Ζωγράφο έργο παραγνωρισμένο και άδικα λησμονημένο.Συμφωνείτε με τη θέση του έγκριτου κριτικού; Να αιτιολογήσετε τη γνώμη σας.
6. Υπάρχουν σήμερα , κατά τη γνώμη σας, αντίστοιχα φαινόμενα νεοπλουτισμού;
Βάνα Δουληγέρη
