ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
Στην Αθήνα διδάσκουν και συμβουλεύουν τα παιδιά με επιμέλεια. Πρώτα λοιπόν και η παραμάνα και η μητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πώς θα γίνει το παιδί πολύ καλό, διδάσκοντας το ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο και αυτό είναι ωραίο, το άλλο άσχημο. Και μετά απ΄αυτό, όταν τα παιδιά φτάσουν στην κατάλληλη ηλικία, οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων (στα σχολεία), όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης από το ένα μέρος φροντίζουν πώς να μάθουν γράμματα (τα παιδιά) και πώς να καταλαβαίνουν αυτά που είναι γραμμένα και οι δάσκαλοι της μουσικής από το άλλο μέρος προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα παίζοντας λύρα και εξοικειώνουν τις ψυχές των ανθρώπων με το ρυθμό και την αρμονία. Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και τις παλαίστρες, όπου οι γυμναστές κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά, για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3 Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων
Οι Αθηναίοι καθώς και εκείνοι που κατοικούν στις άλλες πόλεις ασχολούνται με πολλά στη ζωή τους, για να εξασφαλίζουν τα απαραίτητα. Ο Ναυσικύδης που ήταν ιδιοκτήτης πλοίου, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του και το ίδιο ακριβώς έκανε ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής, ο μικροπωλητής. Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους οικιακούς δούλους από την Παρασκευή κριθάλευρου και ακόμη προσέφερε δημόσιες υπηρεσίες με δικές τους δαπάνες στην πόλη πολλές φορές. Ο Γλαύκων από το Χολαργό καλλιεργούσε τη γη και έτρεφε βόδια και ο Δημέας ζούσε από την τέχνη κατασκευής χλαμύδας και οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς ζούσαν από την τέχνη κατασκευής εξωμίδων. Αρκετοί από τους πολίτες μάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως του μαρμαρά , του κεραμοποιού, του κτίστη, του βυρσοδέψη και έτσι εξασφάλιζαν τα περισσότερα αναγκαία για τη ζωή.
ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας
Ταξιδεύουμε με πλοίο περίπου τριακόσια στάδια και αγκυροβολούμε σε ένα μικρό και έρημο νησί. Και αφού μείναμε στο νησί πέντε μέρες, ξεκινάμε κατά την έκτη μέρα και την όγδοη ημέρα διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ και κει πάνω στο πέλαγος, που έμοιαζαν μ΄ εμάς σε όλα, δηλαδή και στα σώματα και στο ανάστημα, εκτός απ΄τα πόδια μόνο, γιατί αυτά τα έχουν από φελλό. Γι΄αυτό το λόγο μάλιστα, νομίζω, ονομάζονται και Φελλόποδες. Μένουμε τότε έκθαμβοι βλέποντας να μη βουλιάζουν, αλλά να με΄νουν πάνω στα κύματα και να βαδίζουν χωρίς φόβο. Εκείνοι, λοιπόν, και πλησιάζουν και μας καλωσορίζουν στην ελληνική γλώσσα και λένε ότι βιάζονται να φτάσουν στην Φελλώ, την πατρίδα τους. Μέχρι ενός σημείου, λοιπόν, βαδίζουν μαζί μας τρέχοντας δίπλα μας, έπειτα, αφού άλλαξαν δρόμο, προχωρούν ευχόμενοι σε μας «καλό ταξίδι».
ΕΝΟΤΗΤΑ 5 Ο πλούτος της Αττικής γης
Κάποιοι από τους ηγέτες της Αθήνας ισχυρίζονται ότι ναι μεν γνωρίζουν δήθεν το δίκαιο, αλλά λόγω της φτώχειας του λαού αναγκάζονται να είναι πιο άδικοι απέναντι στις άλλες πόλεις. Για τον λόγο αυτό επιχείρησα να διερευνήσω, εάν θα μπορούσαν να συντηρηθούν οι πολίτες (της Αθήνας) με κάποιο τρόπο από τη χώρα τους. Για τούτο λοιπόν άρχισα να σχηματίζω τη γνώμη ότι η χώρα είναι από τη φύση της ικανή να παρέχει πάρα πολλούς πόρους. Γιατί οι εποχές εδώ είναι πάρα πολύ ήπιες και τα φυτά που σε πολλά άλλα μέρη ούτε καν φυτρώνουν, εδώ καρποφορούν. Όπως ακριβώς λοιπόν η γη, έτσι και η θάλασσα που περιβάλλει τη χώρα είναι πάρα πολύ προσοδοφόρα. Και όσα βέβαια οι θεοί παρέχουν στις εποχές, εδώ πάντοτε πάρα πολύ νωρίς αρχίζουν και πάρα πολύ αργά τελειώνουν. Πέρα από αυτά η χώρα έχει και αγαθά παντοτινά. Υπάρχει εκ φύσεως η πέτρα και σε μεγάλη μάλιστα αφθονία, από την οποία ( γίνονται ) οι απαράμιλλης ομορφιάς ναοί και έξοχοι βωμοί, όπως επίσης και τα κομψότατα αγάλματα των θεών. Υπάρχουν και μερικές περιοχές που , όταν καλλιεργούνται, δεν αποφέρουν καρπό, όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη, μπορούν να θρέψουν πολύ περισσότερους απ’ όσους θα έτρεφαν ,αν καλλιεργούνταν. Και βέβαια είναι ( αυτές οι περιοχές )που έχουν κοιτάσματα αργύρου.
ΕΝΟΤΗΤΑ 6 Η ομορφιά δεν είναι το παν
Ένα μεγάλο ελάφι που διψούσε φτάνει κοντά σε κάποια πηγή καθαρή και βαθιά κα,ι αφού ήπιε όσο ήθελε, παρατηρούσε τη μορφή του σώματός του. Και πάρα πολύ επαινούσε τη μορφή του των κεράτων του με την ιδέα ότι είναι στολίδι για όλο το σώμα του. Και κατηγορούσε τα πολύ λεπτά πόδια του, επειδή, κατά τη γνώμη του, δεν μπορούσαν να σηκώσουν όλο το βάρος του. Και ενώ ασχολούνταν με αυτά, ακούγεται ξαφνικά και γάβγισμα σκυλιών και οι κυνηγοί να είναι κοντά. Τότε άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει και όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του. Όταν όμως έπεσε μέσα σε πυκνό δάσος, παγιδεύτηκε, επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα κι έμαθε εκ πείρας ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, κατηγορώντας αυτά που το έσωσαν και επαινώντας αυτά που το πρόδωσαν.
ΕΝΟΤΗΤΑ 7 Η λύση του γόρδιου δεσμού
Και όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιον, τον κατέλαβε επιθυμία να δει την άμαξα του Γορδίου και το δεσμό του ζυγού της άμαξας. Και μεταξύ άλλων και αυτό λεγόταν σχετικά με την άμαξα, ότι, δηλαδή, όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας, αυτός έπρεπε να εξουσιάσει την Ασία. Ο δεσμός, λοιπόν, ήταν από φλοιό κρανιάς και ούτε τέλος ούτε αρχή φαινόταν. Ο Αλέξανδρος όμως επειδή δεν μπορούσε να βρει τρόπο, για να λύσει το δεσμό, και δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο, μήπως και αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος, αφού τον χτύπησε με το ξίφος, έκοψε στη μέση το δεσμό και είπε ότι έχει λυθεί. Απαλλάχτηκε, λοιπόν, από την άμαξα και ο ίδιος και οι γύρω του, με την ιδέα ότι είχε εκπληρωθεί για τη λύση του δεσμού. Και πράγματι εκείνη τη νύχτα βροντές και λάμψη από τον ουρανό έδειξαν οιωνό επιδοκιμασίας και γι΄ αυτό το λόγο ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα προσέφερε θυσίες στους Θεούς που του φανέρωσαν και τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού.
ΕΝΟΤΗΤΑ 8 Ένα μοιραίο λάθος
ΖΗΝ : Εσύ λοιπόν , Καλληδιμίδη, πώς πέθανες; Γιατί εγώ, βέβαια, όντας προσκολλημένος στον πλούσιο Δεινία έσκασα, επειδή έφαγα περισσότερο από όσο έπρεπε.
ΚΑΛ: Η δική μου όμως περίπτωση υπήρξε κάπως περίεργη. Γνωρίζεις άραγε ίσως και εσύ το γέροντα Πτοιόδωρο;
ΖΗΝ: Τον άτεκνο και πλούσιο;
ΚΑΛ: Εκείνον τον ίδιο που φρόντισα συνεχώς, επειδή υποσχόταν ότι μετά το θάνατό του θα τον κληρονομούσα. Επειδή όμως ο γέροντας ζούσε πιο πολύ και από τον Τιθωνό, βρήκα έναν σύντομο δρόμο, για να τον κληρονομήσω ∙ δηλαδή, αφού αγόρασα δηλητήριο, έπεισα τον οινοχόο, παρά τη θέλησή του ,αμέσως μόλις ο Πτοιόδωρος ζητήσει να πιει, αφού το βάλει μέσα σε ποτήρι κρασιού, να του το δώσει και αν κάνει αυτό, ορκίστηκα ότι θα τον αφήσω ελεύθερο.
ΖΗΝ: Τι έγινε λοιπόν; Γιατί δείχνεις ότι θα πεις κάτι πολύ παράδοξο.
ΚΑΛ: Αφού λοιπόν φτάσαμε μετά το λουτρό μας, το παλικαράκι, βέβαια, που είχε έτοιμa τα ποτήρια κρασιού, δεν ξέρω πώς έδωσε σε μένα μεν το δηλητήριο , στον δε
Πτοιόδωρο αυτό που δεν περιείχε δηλητήριο∙ έπειτα εκείνος λοιπόν συνέχισε να πίνει και εγώ την ίδια στιγμή, κειτόμουν ξαπλωμένος νεκρός παίρνοντας τη θέση εκείνου. Γιατί τούτο γελάς, Ζηνόφαντε; Κι όμως δεν έπρεπε, βέβαια, να γελάς εις βάρος ενός φίλου.
ΕΝΟΤΗΤΑ 9 Ανυπέρβλητα πρότυπα
Βλέποντάς σε , Νικοκλή να τιμάς τον τάφο του πατέρα σου, όχι μόνο με το πλήθος και τη λαμπρότητα των προσφορών σου, αλλά και με χορούς και με τραγούδια και με αθλητικούς αγώνες, σκέφτηκα ότι ο Ευαγόρας, εάν νιώθουν κάτι οι νεκροί για όσα γίνονται εδώ, χαίρεται βλέποντας προς αυτόν ( προς το πρόσωπό του ) τη φροντίδα και τη μεγαλοπρέπεια των τιμών σου Και πολύ μεγαλύτερη ευγνωμοσύνη, θα όφειλε εάν κάποιος μπορούσε άξια να μιλήσει σχετικά με τις αρχές και τις ριψοκίνδυνες πράξεις εκείνου. Διότι θα διαπιστώσουμε ότι οι φιλόδοξοι και γενναίοι άντρες κάνουν τα πάντα έτσι ώστε ν’ αφήσουν πίσω τους αθάνατη τη μνήμη τους. Αναμφίβολα και ποιος δεν θα στενοχωριόταν, όταν βλέπει να υμνούνται αυτοί που έζησαν τον τρωικό πόλεμο, ενώ για τον εαυτό του να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι , ακόμη κι αν ξεπεράσει τ’ ανδραγαθήματα εκείνων, ποτέ δεν θα κριθεί άξιος για τέτοιους επαίνους; Αιτία όλων αυτών είναι ο φθόνος . Γιατί τόσο μικρόψυχοι είναι μερικοί από τη φύση τους, ώστε με μεγαλύτερη ευχαρίστηση θα άκουγαν να επαινούνται αυτοί για τους οποίους δεν γνωρίζουν καν, εάν έχουν υπάρξει, παρά εκείνοι από τους οποίους μάλιστα τυχαίνει να έχουν ευεργετηθεί.
ΕΝΟΤΗΤΑ 10 Ο Σωκράτης για τη φιλία
Από πολλούς αυτό ακούω , ότι δηλαδή απ’ όλα τα περιουσιακά στοιχεία, το πιο σημαντικό είναι ο φίλος , ο ειλικρινής και ο τίμιος. Όμως οι περισσότεροι φροντίζουν για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Γιατί πράγματι με μεγάλη φροντίδα αποκτούν και σπίτια και χωράφια και δούλους και βοσκοτόπια και ενδύματα , εντούτοις φίλο, ο οποίος είναι , όπως ισχυρίζονται , το μεγαλύτερο αγαθό, δεν φροντίζουν ν’ αποκτήσουν. Κι όμως ποιο άλογο ή ποιο υποζύγιο είναι τόσο σημαντικό, όπως ο ενάρετος φίλος; Ποιος δούλος τόσο καλοπροαίρετος και πιστός; Ή ποιο άλλο απόκτημα τόσο χρήσιμο σε όλα; Ο σωστός φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του. Και αν χρειάζεται να κάνει καλό σε κάποιον, τον ενισχύει , κι αν κάποιος φοβάται του συμπαραστέκεται , και όταν ευτυχεί, του προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Παρ’ όλα αυτά μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους, ενώ το κτήμα που παράγει κάθε λογής καρπό και που ονομάζεται φίλος με βραδύτητα και αμέλεια οι περισσότεροι το φροντίζουν.
ΕΝΟΤΗΤΑ 11 Η αγάπη του Αλεξάνδρου για το Βουκεφάλα
Εκεί όπου έγινε η μάχη και στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε ο Αλέξανδρος και πέρασε τον ποταμό Υδάσπη έκτισε δύο πόλεις. Και τη μία την ονόμασε Νίκαια, που φέρει το όνομα της νίκης κατά των Ινδών, την άλλη Βουκεφάλα εις μνήμη του αλόγου Βουκεφάλα, ο οποίος πέθανε εκεί, επειδή καταπονήθηκε από τον καύσωνα και τα γηρατειά και αφού είχε υποφέρει πολλά και είχε περάσει πολλούς κινδύνους προηγουμένως μαζί με τον Αλέξανδρο και ο οποίος δεχόταν ως αναβάτη μόνο τον Αλέξανδρο, επειδή απαξίωνε όλους τους άλλους αναβάτες, όντας και μεγαλόσωμος και δυνατός. Και είχε σημάδι χαραγμένο πάνω του ένα κεφάλι βοδιού, εξαιτίας του οποίου λένε ότι έφερε και το όνομα αυτό∙ άλλοι λένε πάλι ότι είχε λευκό σημάδι πάνω στο κεφάλι, ενώ ο ίδιος ήταν μαύρος, που έμοιαζε με κεφάλι βοδιού. Το άλογο αυτό χάθηκε για τον Αλέξανδρο στη χώρα των Ουξίων και ο Αλέξανδρος διακήρυξε δημόσια σ΄ όλη τη χώρα ότι θα εκτελέσει όλους τους Ουξίους, αν δεν του επιστρέψουν το άλογο. Τόσο μεγάλο λοιπόν ενδιαφέρον έδειξε ο Αλέξανδρος για το άλογο αυτό.
ΕΝΟΤΗΤΑ 12 Αθήνα και Ατλαντίδα
Στο νησί Ατλαντίδα συγκροτήθηκε μεγάλη και αξιόλογη δύναμη από βασιλιάδες, η οποία εξουσίαζε ολόκληρο το νησί, πολλά άλλα νησιά καθώς και περιοχές της στεριάς. Η ίδια αυτή δύναμη συνενώθηκε όλη σε έναν συνασπισμό τον δικό σας και τον δικό μας τόπο και όλη την περιοχή που βρίσκεται μέσα στο στόμιο ( στο Γιβραλτάρ) και με μία και μόνο επίθεση κάποτε επιχείρησε να υποδουλώσει. Τότε βέβαια , Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας σε όλους τους ανθρώπους έγινε ξακουστή για τη γενναιότητα και το σθένος της. Ξεχώρισε απ’ όλες στη γενναιότητα και στις πολεμικές τέχνες, όσες ( υπάρχουν ) κατά τη διάρκεια του πολέμου, αφού διέτρεξε τους εσχάτους κινδύνους. Και αφού νίκησε τους επιτιθεμένους, έστησε μνημείο νίκης και παρεμπόδισε την υποδούλωση όσων δεν είχαν ακόμη υποδουλωθεί. Τους υπόλοιπους με μεγαλοψυχία όλους τους ελευθέρωσε. Και αργότερα όταν έγιναν πάρα πολύ δυνατοί σεισμοί και κατακλυσμοί, η νήσος Ατλαντίδα, αφού βυθίστηκε στη θάλασσα, εξαφανίστηκε. Γι’ αυτό και σήμερα το εκεί πέλαγος έχει γίνει αδιάβατο και ανεξερεύνητο.
