Γενική
κατηγορηματική:
κατηγορηματική:
Όταν το κατηγορούμενο είναι ουσιαστικό, μερικές φορές
δεν τίθεται σε ονομαστική πτώση, σύμφωνα με τον κανόνα,
δεν τίθεται σε ονομαστική πτώση, σύμφωνα με τον κανόνα,
αλλά σε γενική που ονομάζεται γενική κατηγορηματική και δηλώνει:
ΕΙΔΗ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗΣ
|
α) Κτητική (γενική κατηγορηματική κτητική)
Ὁ ἀγρός ἐστι Τιμοξένου (= ανήκει στον
Τιμόξενο). β) Διαιρετική.
Ἀγησίλαος ἦν τῶν στρατηγῶν (= ένας από τους στρατηγούς).
γ) Ύλης ή περιεχομένου
Ὁ στέφανός ἐστι χρυσοῦ (= φτιαγμένος από χρυσό).
δ) Ιδιότητας (γνώμες, πράξεις, χαρακτήρα, διαστάσεις)
Πολλοὶ ἦσαν τῆς αὐτῆς γνώμης (= είχαν την ίδια γνώμη).
ε) Αξίας
Ὁ σίτος ἦν ταλάντου (= άξιζε ένα τάλαντο).
|
Σημείωση: Η χρήση της γενικής κατηγορηματικής (εκτός από τη γενική της
ύλης/περιεχομένου είναι πολύ συχνή στη νεοελληνική γλώσσα:
ύλης/περιεχομένου είναι πολύ συχνή στη νεοελληνική γλώσσα:
— Αυτό το σπίτι είναι του Νίκου (γενική κατηγ. κτητική)
— Ο Κώστας είναι της ομάδας μπάσκετ (γενική κατηγ. διαιρετική)
— Οι πολύχρωμες μπότες είναι της
μόδας (γενική κατηγ. ιδιότητας)
μόδας (γενική κατηγ. ιδιότητας)
— Αυτή η σοκολάτα είναι των δύο ευρώ (γενική κατηγ. Αξίας)
Εξάσκηση στη γενική κατηγορηματική
1. Να βρεις το
είδος της γενικής κατηγορηματικής στις προτάσεις:
είδος της γενικής κατηγορηματικής στις προτάσεις:
α. Ἡ Ζέλεια ἐστι τῆς Ἀσίας
β. Ὁ παῖς ἐστι δέκα ἐτῶν
γ. Θουκυδίδης ἐστί τῶν Ἀλιμουσίων
δ. Οὗτος ἐπιφανοῦς πατρός ἦν
ε. Αἱ οἰκίαι ἦσαν πλίνθων
στ. Ὁ Καλλίου οἶκος ἐλέγετο εἶναι ἑκατόν
ταλάντων
ταλάντων
ζ. Το δίς ἐξαμαρτεῖν οὐκ ἀνδρός σοφοῦ
η. Ἡ σωφροσύνη τῶν μεγίστων ἀγαθῶν ἐστι
θ. Καλοῦ πατρός πέφυκα
ι. Το τεῖχος εἴκοσι ποδῶν ἦν
2. Να εντοπίσεις τις λέξεις σε γενική και να επισημάνεις τη συντακτική τους χρήση:
-
-
- Ἱπποκράτης ὅδε ἐστὶ τῶν ἐπιχωρίων (= ένας από τους ντόπιους).
- Ἀλκιβιάδης ἦν ἐτῶν ὡς τεσσαράκοντα.
- Οἱ τελευταῖοι στρατιῶται κατέβαινον σκοταῖοι (= με το σκοτάδι) εἰς τὸ πεδίον.
- Θεμιστοκλῆς ἀπέθανεν φαρμάκῳ ἑκών (= με τη θέληση του).
- Τὸ Ἀλεξάνδρου ὄνομα μέγιστον ηὔξατο (= ώστε να γίνει μεγάλο).
- Τὸ τῆς πόλεως τεῖχος κτίζεται ὑψηλόν.
-
1. Να προσδιορίσετε το είδος της γενικής κατηγορηματικής:
a. Ἡ ἡγεμονία ἐστὶ τῆς πόλεως.
b. Ἑρμοκράτης ἦν τῶν στρατιωτῶν.
c. Ἡ γέφυρα ἐγένετο λίθων.
d. Ἐνταῦθα ὑπῆρχεν οἶνος πέντε ἐτῶν.
e. Κίμων ἦν γένους παλαιοῦ καὶ εὐκλεοῦς.
f. Σόλων ἦν τῶν ἑπτὰ σοφῶν.
g. Ἡ Λακεδαίμων τῆς Πελοποννήσου ἐστί.
h. Οὗτος ὁ ἀγρὸς πεντήκοντα μνῶν ἐστί.
i. Τὸ μὲν ἐπιτιμᾶν (= οι επικρίσεις, οι κατηγορίες) ἐστι παντός, τὸ δ’ ὀρθῶς συμβουλεύειν ἐστὶ σώφρονος.
j. Ἦν δὲ οὗτος τῶν ἀμφὶ Μίλητον στρατευσάντων.
2. Να μεταφέρετε στην αρχαία Ελληνική τις προτάσεις:
a. Ο Κύρος βγήκε (ἐξῆλθε) από τα ανάκτορα τη δεύτερη μέρα.
b. Ο Σωκράτης ήταν ένας από τους φιλοσόφους.
c. Το σπίτι ήταν φτιαγμένο με πλίνθους.
d. Αυτός ο ναός είναι από ξύλα.
