credit: Μωβ κιμωλία

Στον προφορικό ή γραπτό λόγο  δημιουργούμε ένα σύνολο προτάσεων. Το σύνολο αυτό, το οργανώνουμε, για να “βγει” νόημα. Ένας από τους τρόπους οργάνωσης του λόγου είναι η σύνδεση.  

Ο τρόπος, δηλαδή, με τον οποίο συνδέουμε τους όρους, τα μέρη αυτού του συνόλου. Τι εννοούμε, όταν λέμε :όροι;

-Εννοούμε λέξεις, φράσεις, προτάσεις. Όλα αυτά πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους με συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να είναι σαφές το νόημα και οι σχέσεις των νοημάτων.

Στις  ακόλουθες προτάσεις δεν είναι συνδεδεμένοι οι όροι ή δεν είναι συνδεδεμένοι με ορθό τρόπο, γι΄αυτό προκαλείται σύγχυση στον αναγνώστη:

1. Ο δράστης συνελήφθη αυτοκτόνησε.
   
2. Ένιωσα έκπληξη φόβο πανικό φώναξα βοήθεια.
   

Παρατηρήστε πόσο αλλάζει το νόημα με έναν σύνδεσμο:

1. Ο δράστης αυτοκτόνησε, επειδή συνελήφθη.

Ο δράστης αφού συνελήφθη, αυτοκτόνησε.

Ο δράστης συνελήφθη, αλλά αυτοκτόνησε.

2. Ένιωσα έκπληξη, φόβο, πανικό και φώναξα βοήθεια.

Ένιωσα έκπληξη, φόβο και πανικό, ώστε φώναξα βοήθεια.
Επειδή ένιωσα έκπληξη, φόβο και πανικό, φώναξα βοήθεια.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι οι όροι πρέπει να συνδέονται. 

Οι όροι  συνδέονται με  3 τρόπους:

1. Με κόμμα (Το ασύνδετο σχήμα) 

(υπάρχουν κι άλλα σημεία στίξης, που συνδέουν νοήματα π.χ. η διπλή τελεία, αλλά αυτά θα τα μάθουμε στο Λύκειο) π.χ. Διάβασα Φυσική, Λογοτεχνία, Μαθηματικά.

2. Με αναφορικές αντωνυμίες  και επιρρήματα και ερωτηματικές αντωνυμίες και ερωτηματικά επιρρήματα 

 (θα μιλήσουμε σε επόμενο μάθημα γι΄ αυτήν την περίπτωση) 

3. Με τους συνδέσμους (ΑΥΤΌ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΑΣ )

– αν είναι όμοιοι όροι, συνδέονται με συγκεκριμένους συνδέσμους: τους παρατακτικούς.

 – αν είναι ανόμοιοι όροι,  συνδέονται με συγκεκριμένους συνδέσμους: τους Υποτακτικούς.

👀 Τι εννοούμε “όμοιους” όρους και τι “ανόμοιους”; 

→Όμοιοι όροι είναι αυτοί που έχουν ίδια συντακτική χρήση, ίδιο συντακτικό ρόλο.

• • πχ. Δύο  υποκείμενα είναι όμοιοι όροι:Η Μαρία και ο Πέτρος είναι αδέλφια
  • Δύο κύριες προτάσεις είναι όμοιοι όροι.   π.χ. Τρώω και δεν χορταίνω
  • Δύο ίδιες  ως προς το είδος δευτερεύουσες προτάσεις είναι όμοιοι όροι: π.χ.  Νίκησε, επειδή το ήθελε περισσότερο  και (επειδή) είχε προπονηθεί καλύτερα.
  • Μία κύρια και μια δευτερεύουσα όμως δεν είναι όμοιοι όροι:
  •            Κ                      Δ
    
  •           π.χ.  Άργησε, γιατί είναι αφηρημένος
  • Μια δευτερεύουσα ενδοιαστική επίσης και μια δευτερεύουσα ειδική δεν είναι όμοιοι όροι. Πρέπει να είναι και οι 2 δευτερεύουσες  ίδιες ως προς το είδος, για να συνδεθούν παρατακτικά ως όμοιες.
    
  • π.χ. Ανησυχώ μήπως έμαθε ότι αντέγραψα στο μάθημα…
    

Αν θέλουμε να συνδέσουμε όμοιους όρους, χρησιμοποιούμε τους παρακάτω συνδέσμους. Τους κόκκινους. Σκεφτείτε: λέγονται παρατακτικοί, γιατί δηλώνουν ότι οι όμοιοι όροι παρατάσσονται ο ένας πλάι τον άλλον, σαν να είναι σε παρέλαση… Είναι όμοιοι, άρα ισότιμοι.

Παρατακτικοί σύνδεσμοι

ΣΥΝΔΕΟΥΝ ΟΜΟΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ
α) Συμπλεκτικοί: και, ούτε, μήτε.
β) Διαζευκτικοί: ή, ή-ή, είτε, είτε-είτε, είτε-ή.
γ) Αντιθετικοί: αλλά, παρά, όμως, (κι) έπειτα, εξάλλου,
μάλιστα.
δ) Συμπερασματικοί: λοιπόν, έτσι, έπειτα, τότε, ύστερα,
επομένως.

                                                     
Αν θέλουμε να συνδέσουμε ανόμοιους όρους, χρησιμοποιούμε τους
παρακάτω συνδέσμους: τους πράσινους. 

🔔Σκεφτείτε: λέγονται Υποτακτικοί,
γιατί δηλώνουν ότι οι όροι είναι ανόμοιοι  και κάποιος όρος υποτάσσεται σε έναν άλλον, εξαρτάται από έναν άλλον π.χ. Μια Δευτερεύουσα πρόταση υποτάσσεται στην Κύρια, γι΄αυτό, άλλωστε, η μία λέγεται ΚΥΡΙΑ και η άλλη Δευτερεύουσα ή εξαρτημένη.

 Οι Υποτακτικοί σύνδεσμοι είναι:

ΣΥΝΔΕΟΥΝ
ΑΝΟΜΟΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ
α) Ειδικοί: ότι, πως, που.
β) Χρονικοί: όταν, σαν,
ενώ, καθώς, κάθε που, αφού, αφότου, πριν (να), μόλις, προτού, προτού, ώσπου,
ωσότου, όσο που, εφόσον, άμα, εκεί που
(= μόλις), ευθύς ως.
γ) Αιτιολογικοί: επειδή, αφού,
καθώς, διότι, μια και, μια που.
δ) Υποθετικοί: αν, εάν,
(άμα, σαν).
ε) Τελικοί: να, για να.
στ) Αποτελεσματικοί: ώστε,
ώστε να, έτσι που, που, (για να).
ζ) Διστακτικοί ή ενδοιαστικοί: μη(ν), μήπως.
η) Εναντιωματικοί / παραχωρητικοί: αν και, μολονότι, μόλο που, παρ’ όλο που, και που, και
ας, και αν, και αν ακόμη, ακόμη και αν, έστω και αν, παρ’ ότι, ενώ, και που,
και ας

Διαβάστε από τη γραμματική σας τους συνδέσμους  στο 2ο Κεφάλαιο , ενότητα 9η ή κάντε κλικ εδώ:

Σε πρώτη φάση πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τους συνδέσμους (αν και διδάχτηκαν στο Δημοτικό, πιθανόν να έχουν ξεχαστεί) και σε δεύτερη, να μάθουμε ποιοι είναι οι παρατακτικοί και ποιοι οι υποτακτικοί.  Άχαρη δουλειά αυτή (ξέρω τι σκέφτεστε!), αλλά θα μας χρειαστεί και θα μας διευκολύνει και στο μάθημα και στη ζωή…

Στην άσκηση που ακολουθεί, αφού διαβάσετε καλά από τη Γραμματική σας, κυκλώστε τους συνδέσμους, Μετά σημειώστε από πάνω ένα Υ, αν είναι Υποτακτικοί ή ένα Π, αν είναι παρατακτικοί. 

Την άσκηση την κάνουμε μόνοι/ ες μας, γιατί ο σκοπός μας είναι να κατακτήσουμε αυτό το κεφάλαιο και να είμαστε σαφείς, όταν γράφουμε και όταν μιλάμε. Αν θέλουμε να τα καταφέρουμε, πρώτα διαβάζουμε και μετά κλείνουμε το βιβλίο Γραμματικής και κάνουμε την άσκηση. Δεν είναι τόσο δύσκολο, όσο φαίνεται. Είναι όμως τόσο βαρετό και κουραστικό,  όσο φαίνεται. 😎

Άσκηση: 

Εντοπίστε του συνδέσμους στις παρακάτω περιόδους. Κυκλώστε τους και σημειώστε πάνω από τη λέξη ένα Π ή ένα Υ .                                                   Π= ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ , Υ =ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

1.Το Γ4 δουλεύει σκληρά, για να πετύχει τους στόχους του.

2.Τους στόχους δεν μας τους επιβάλλουν οι άλλοι, αλλά τους επιλέγουμε εμείς.

3. Δεν θα επιτρέψουμε σε έναν ιό να μας στερήσει το δικαίωμα της μόρφωσης. 

4. Θα τελειώσω πρώτα τις ασκήσεις μου, για να παίξω μετά, ή θα παίξω πρώτα, ώστε να κάνω τις ασκήσεις μου με κέφι. Όμως, τις ασκήσεις θα τις κάνω πάση θυσία!

5. Το πρωί είχαμε κάποια προβλήματα σύνδεσης είτε λόγω δικτύου είτε λόγω  δικής μου απειρίας. 

6. Φοβάμαι μήπως ξανασυμβεί το ίδιο…

7. Όταν συνδεόμαστε στο webex, έχουμε έτοιμο το βιβλίο μας αλλά και ανοιχτό τετράδιο, για να κρατάμε σημειώσεις. 

8. Σκέφτομαι ότι πρέπει να ετοιμάσω περισσότερες  ασκήσεις για αυτό το κεφάλαιο, ώστε να τα εμπεδώσουμε, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις απαντήσεις σας…

9. Θεωρώ πως, αν μελετήσετε τους συνδέσμους,  θα σας δημιουργηθεί μια συγκεκριμένη απορία.

10. Θα επιβραβεύσουμε την καλύτερη απορία, διότι απορίες έχει αυτός/ή που διαβάζει με κριτική σκέψη.

11. Μολονότι η κατάσταση είναι δύσκολη, δεν είναι αδιέξοδη. 

12. Θα τα εξηγήσουμε όλα πολλές φορές, ώσπου να γίνουν κατανοητά.

🎇

Δείτε κι αυτό    

Επιδόρπιο ασκήσεων  

1.    Παρ΄ όλο που  τόνισα να μην στέλνετε τις εργασίες σε pdf, η Κατερίνα Π. εξακολουθεί να αγνοεί τη σύσταση.  😡

2.    Προτού παραδώσετε τις εργασίες στη Λογοτεχνία,  να ελέγχετε την ορθογραφία, γιατί με πιάνει μαύρη απελπισία. Εξάλλου, υπάρχει κι ο ορθογράφος…💇

3.   Λοιπόν, περίμενα ν΄ ακούσω μια έξυπνη απορία σήμερα, όπως αυτές που  ψιθυρίζουν η Όλγα και η Γιωργιάννα, νομίζοντας ότι δεν τις ακούω, αλλά διαψεύστηκα…🙋🙋

4.    Είμαι σίγουρη πως ο Κωνσταντίνος την ώρα του μαθήματος ζωγραφίζει και δεν παρακολουθεί, μόλο που  εκφράζει απορίες, για να μας ρίξει στάχτη στα μάτια.🎨

5.    Ο Άκης και ο Χρήστος Τ. προτιμούν να τους επιβάλουν 14μέρες καραντίνα, παρά να κάνουν τις εργασίες στη Λογοτεχνία. 🏀

6.   Ο Νίκος Χ. με συμβούλεψε στο chat να πατήσω alt & f4, για να αποκατασταθεί η οθόνη, αλλά δεν είχε αποτέλεσμα.🎤

7.    Προτού μπω  στην τάξη, η Θεοφανία και η Αιμιλία ήταν ήδη εκεί, ενώ δεν είχε ακόμη χτυπήσει το κουδούνι.🌼

8.   Μαίρη και Εύα, ενώ σας ζητήθηκε να λύσετε τις ασκήσεις με κλειστό το  βιβλίο Γραμματικής, εσείς καταλάβατε να μην ανοίξετε καθόλου το βιβλίο.👀

9.    Μόλο που πέρασαν μήνες, ακόμη θυμόμαστε τις εξαιρετικές επιδόσεις της Λαμπρίνας  και της Αναστασίας  στην Ιστορία.

10.Λοιπόν, ο Πάρης  υποσχέθηκε να επινοήσει νόμιμους τρόπους μη λειτουργίας του σχολείου, καθώς είναι εκλεγμένος μαθητικός εκπρόσωπος, επομένως, περιμένουμε να συσκεφθεί είτε με την Ελευθερία είτε με  το Χρήστο Τσ. και να καταθέσουν τις προτάσεις τους. 🏡😎

11.Ευθύς μόλις αντίκρυσα την  Ελισάβετ και τη Μυρτώ, νόμιζα πως τις ήξερα χρόνια.👭

12.Μαρία Κι., Νίκο Σκ, Δήμητρα,  αν και τώρα δεν στείλετε εργασία, όταν επαναλειτουργήσει το σχολείο, θα λύνετε ασκήσεις, ώσπου να ξημερώσει. 🎳

13.Μαρία Τσ.,  περιμένουμε να μας αφηγηθείς μια εμπνευσμένη ιστορία σαν του Τσέχωφ,  πριν περάσει το 4μηνο… 🌈

14.Υπάρχει μια …παγίδα στις ασκήσεις. Περιμένω ή ο Πάνος ή η Ανθούλα να την εντοπίσουν.  🌴